Dziennik francuski




21-31 Maja 




   


           
 



21 maja
 
  Ach ten nasz język! Jak się nim posługiwać do opisu świata? 
Najprostsza jest wyliczanka rzeczy.
Proszę bardzo: chłodno, trawa, plastykowy stolik, 
faceci rozmawiający po włosku,
obok opustoszałe stoliki, biała filiżanka, książka Stasiuka, 
Saleve, auta na parkingu za trawnikiem,
samoloty startujące regularnie, słup wysokiego napięcia i stary laptop. 
To się znajduje teraz dookoła mnie, 
powiedzmy w przedniej półsferze. 
Ale jak chodzi o wyliczanki rzeczy powinno się przytaczać takich 
mistrzów jak Zygmunt Haupt, Bruno Shultz czy Stasiuk właśnie. 
U nich wyliczanka przybiera formę podobną
do pierwotnej, nieukształtowanej materii z której dopiero rodzi się jakiś porządek, ale wobec
wiecznotrwałości substancji nie ma on i tak żadnego znaczenia.



  Druga opcja naszego figlarnego języka, powszechnie obecnie 
uznawana za standard, prawdopodobnie z braku 
innych, jasno wypowiedzianych możliwości, polega na
wybraniu dowolnej pary pojęć-przeciwieństw. Weźmy: jedność
i wielość, reprodukcja i oryginał, kobiecość i męskość.
Oto nasz ludzki pomysł: użyć słów
które mają przeciwieństwa i taką dychotomię zastosować do całego świata. 
Pstryk i oto dzieli się świat na obszary pojedyńcze i mnogie, 
jasne i ciemne, żywe i martwe. 
Rekurencja jest dozwolona tylko w bardzo ograniczonym zakresie, 
czyli jak już coś podzielimy na pojedyńcze i mnogie a potem 
każdą połowę na męskie i żeńskie to potem lepiej powiedzieć stop, 
zatrzymać się bo inaczej cały świat ulegnie chaotycznej atomizacji która 
pokazuje ograniczenie naszej metody.
Zbiór wszystkich możliwych wilokrotnych 
podziałów dychotomicznych jest większy niż sam Wszechświat 
w całej swej nieskończoności.
To już lepiej użyć wyliczanki rzeczy.



  A co jeśli jakieś pojęcie nie ma przeciwieństwa? 
Po prostu tworzy się je. Język pozwala na wszystko.
Zresztą ten proces jest już zakończony, nie umiem jakoś
sobie wyobrazić pojęcia które nie ma przeciwieństwa.
Ale zauważmy że istnieją dwa rodzaje przeciwieństw:
te mające umocowanie w istnieniu i te polegające 
na nieistnieniu. Pierwszy rodzaj: ciepło-zimno, materia-antymateria,
góra-dół, głupota-mądrość, cząstka-fala. Drugi rodzaj: Kosmos-Nieistnienie
świadomość-nieświadomość, światło-ciemność, puste-pełne.
Ten drugi rodzaj jest bardziej podejrzany niż ten pierwszy.
Ale oba wydają się dość naiwne. 



  Dualizm prowadzi do paradoksów które pokazują jego słabość 
obnażając w ten sposób słabość języka jako narzędzia poznania. 
Te paradoksy są natury religijnej czy filozoficznej ale znajdujemy je też 
w zwyłej fizyce, na przykład falo-cząstki.
Umysł zmęczony dualizmem szuka pierwotnej jedności. Tej niezróżnicowanej,
którą racjonaly umysł natychmiast nazwie prymitywną. Ale to ona właśnie drzemie 
u podstaw i początków wszystkiego.



  Inne pomysły na uporządkowanie świata polegają na wyborze jednego, 
centralnego pojęcia (np. "interfejs" z 7-go marca).
Ale te porządki z góry skazują się na niepełność i najczęściej nie pretendują
do roli Systemu. (Chyba że religia i Bóg.)



  Jak widać język sprawia zawód. Dlatego skłaniamy się w końcu do czegoś, 
co pozwala o języku zapomnieć. Wiekszość ludzi wie z osobistego doświadczenia
że całe sfery rzeczywistości są poza-językowe, poza-pojęciowe. Najprostsze
doświadczenia o tym mówią: alkohol, seks, miłość. Słowa się kończą. Ale czy kończy się
poznanie? 



  I tutaj od razu dwie uwagi przychodzą do głowy. 
Pierwsza to literatura i poezja, które używają języka w sposób nieuporządkowany, 
nie podlegający żadnemu z opisywanych wyżej schematów i przez to może 
zbliżają się do rzyeczywistości często bardziej niż systematyczna i logiczna 
filozofia. 



  Druga uwaga dotyczy zjawiska opisanego w "Nieznośnej lekkości bytu" Kundery. 
Dla Tomasza seks był jak "rozrywanie powłoki świata" a więc miał w sobie 
aspekt poznawania rzeczywistości.
I dla mężczyzn rzeczywiście seks miewa takie znaczenie - poznawania poprzez 
inną osobę, kobietę. Dla kobiet chyba kontak cielesny jest bardziej emocjonaly, 
bardziej umocowany w tym świecie, mniej ma wspólnego z poznaniem, 
więcej z tworzeniem więzi emocjonalnej.



  Natomiast w Biblii, w samej Biblii sformułowanie "poznawać kobietę" ma 
drugie, seksualne znaczenie. Starożytni wiedzieli o czym piszą. 
Byli bliżej czasów kiedy pojęcia i świadomość dopiero się rodziły.
I oni już zauważyli że język ma dwa bieguny. Lem [1] nazywa je 
"sprawczym" i "rozumiejącym". Jeśli słowo staje się ciałem
to mamy do czynienia ze sprawczym biegunem języka. Może nawet komuś
w biblijnych czasach przyszło do głowy że aby stworzyć formę, nawet taką
jak ciało człowieka, potrzeba informacji - a więc języka. Rodzący się
i dojrzewający człowiek to obraz tego jak informacja zapisana językiem
DNA zmienia się w żywe ciało. Jakże to inne niż informacja o tym że jakiś
kolejny polityk oskarżony jest o łapownictwo. To daje nam tylko do zrozumienia 
(biegun "rozumiejący") że statystycznie politycy są ludźmi nieuczciwymi..



  To spostrzeżenie o mocy sprawczej języka jest bardzo cenną zdobyczą
w dziejach cywilizacji. Podkreślam że nie chodzi o to, iż wszystko można
opisać, ale o to, że formy będące podstawą życia i świadomości rodzą
się z informacji - niech to będzie informacja samoorganizująca się,
ale może to też być informacja w książce, informacja która sprawi że coś
zrozumiemy i zmienimy w jakiś sposób nasze życie.



  Chociaż idę za daleko i mieszam pojęcia. Ze "sprawczym" biegunem 
języka mamy do czyniena gdy język niczego nie wyjaśnia, gdy jest po prostu
opisem metody działania, algorytmem, instrukcją. Przy pomocy języka
"sprawczego" nic zrozumieć nie można. Nie jest to jego celem.
Opisuje on jak obsługiwać kuchenkę mikrofalową ale nie wyjaśnia
co to są mikrofale ani w jaki sposób prowadzą one do podgrzania
potrawy.



  Biegunowi "sprawczemu" języka wszelka abstrakcja jest obca.








23 maja
 
  Jeden z celników na małej, obskurnej stacyjce Geneve Eaux-Vives, 
kazał mi wyjąć ręce z kieszeni.
Dobrą chwilę sprawdzali mój paszport zanim wreszcie pozwolili 
wyjść na szwajcarską ulicę. 
Mieli psa, właściwie wyrośniętego szczeniaka, owczarka niemieckiego. 
Na koniec powiedzieli mi po kolei 'merci' jakby chcieli zatrzeć złe 
wrażenie spowodowane przedłużoną kontrolą.
Nie czekałem na tramwaj - poszedłem piechotą. Nad Lac Leman zrobiłem zdjęcia. 
Spostrzegłem że wzrosły ceny trolejbusów na
lotnisko. W dziesiątce patrzyła się na mnie 40-to letnia murzynka. 
Patrzyła z niepokojącą intnsywnością.
Samolot do Warszawy był spóźniony. 
Czekałem w kafejce a przy stoliku obok hałasowała grupa rosyjskich 
mężczyzn w średnim wieku.
Jeden z nich miał wielki, wiszący brzuch. Co chwila wybuchali głośnym śmiechem. 
Wreszcie samolot przyleciał. Pasażerowie wysiadali.
Mały, zgrabny embraer, w którym więcej jest miejsc przy oknach niż tych pośrodku.
Polecieliśmy. Wznoszenie skończyliśmy nad Niemcami. 
Samolot oddał się atmosferze, podobnie do wędrownego ptaka, 
który na okres swej podróży należy do żywiołu powietrza.
Stewardesy były z tych starszych,
okropnie umalowanych. Świetnie znały swoją robotę. 
Na dole były chmury. 
Trzy razy kapitan anonsował strefe turbulencji, ale nie trzęsło zbyt silnie. 
Krótko po zachodzie Słońca lądowaliśmy w Warszawie.
Deszcz i o pięć stopni chłodniej. 
Samolot do Krakowa miałem za 10 minut. Pobiegłem na krajowy.
Pani w uniformie zapytała tylko 'do Krakowa?'. 'Tak' - krzyknąłem. 
'A skąd, z Istambułu?'. 'Nie, z Genewy'.
Przeprowadziła mnie przez kontrolę poza kolejką. 
Autobusu już nie było ale za chwilę podjechał następny, pusty.
Jechałem sam - ostatni pasażer samolotu do Krakowa. Na odchodnym kiwnąłem kierowcy. 
Samolot był pełny. Wziąłem 'Rzeczpospolitą' aby lot minął jak najszybciej. 
Kilkunastoletni chłopak siedzący w fotelu przede mną przerzucił
swoją kurtkę nonszalancko przez fotel tak że kaptur wisiał mi przed oczami. 
Pomyślałem że nie lubię ludzi którzy nie zwracają uwagi na innych. 
Gdy wylądowaliśmy wstał zbyt wcześnie i długo czekał. 
Miał czerwone, plastykowe buty sportowe. 
Potem się okazało że samolot ma wyjście tylko z tyłu. 
Małolat obracając się zmiął pod nosem krótkie "kurwa mać". 
Pośród tych wszystkich facetów w krawatach i garniturach
wyglądał jak osiedlowy dresiarz.
Podróżował z 50-cio letnią kobietą, prawdopodobnie matką. 
W Balicach nie padało. Wyszedłem przed terminal.
Miałem 50 złoty, co mogło nie wystarczyć na taksówkę. 
Zresztą chciałem się przejechać autobusem.
Stał 192. Próbowałem kupić bilet u kierowcy. 
Był bardzo uprzejmy ale nie miał wydać. Pytałem pasażerów. 
Nikt. Zabawne, mieć w kieszeni kilkdziesiąt euro, trochę franków 
szwajcarskich w bilonie, 50 złoty i nie móc kupić biletu za 2.90.
W końcu jakiś niedbale ubrany mężczyzna po 40-tce z sumiasty wąsem 
a la Marszałek powiedział: "nie mam rozmienić ale proszę sobie wziąć" i 
podał mi garść drobnych. Wybrałem ile mi było potrzeba.
Kupiłem bilet czując wdzieczność to tamtego człowieka, który intensywnie 
deliberował z jakąś swoją znajomą. 
Wysiadłem na Piłsudskiego pod "Kacprem".
Ciągnąłem tą cholerną walizkę na kółkach. 
Nagle zabaczyłem dwuzłotówkę leżącą na chodniku. Było to niemal dokładnie tyle,
ile wcześniej brakowało mi do biletu. 
Pomyślałem że te 2 złote są nie dla mnie ale po to żeby komuś pomóc. 


  Nosiłem te dwa złote w kieszeni przez wiele następnych dni. 
Czekałem na okazję w której mógłbym przy ich pomocy wyratować kogoś z drobnej 
opresji. Nie było to proste. Trudno odwdzięczyć się zwykłym ludziom.


  Dlaczego piszę te drobne, niedbałe, niepełne i nieprecyzyjne obserwacje 
dnia? Po to żeby nie pisać o tym co działo się zanim przyjechałem na 
stacyjkę Geneve Eaux-Vives.
Wtedy, gdy ważyły się koleje mojego życia.





25 maja

  Przypomniało mi się. Pierwsze dni liceum, za oknami błyskotliwy wrzesień.
Ktoś wpadł na głupi pomysł: zatkał spływy umywalek i puścił wodę. Na przerwie 
staliśmy w grupie patrząc na kałużę na korytarzu szkolnego budynku.

Po drugiej stronie zdenerwowani nauczyciele i woźny. 
Chcieli abyśmy pomogli wycierać wodę szmatą. 
Nikt z nas się nie poczuwał żeby ruszyć pierwszy, zwłaszcza
że byłoby to jakby częściowo wzięcie winy na siebie. 
Nauczyciele byli jakby bezradni wobec takiego zbiorowego oporu uczniów. 
Nie znali nas jeszcze z nazwisk, nie mogli
po prostu zawołać pojedyńczej osoby. 
W tym momencie kolega, wyszedł, wziął szmatę i po prostu zaczął 
wycierać tą podłogę. 
Tym prostym czynem odróżnił się
od wszystkich pozostałych, pokazał że ma gdzieś jeśli będą uważać go za 
frajera i że ma swoje zasady, silniejsze niż nasz zbiorowy konformizm.


  Zaimponował mi wtedy cholernie. Do dziś to pamiętam. Pamiętam jego spokój. 
On sam po miesiącu wyjechał do Niemiec.
Z rodziną. Od tego czasu go nie widziałem, nie wiem co robi ani gdzie mieszka. 





26 maja

  Bywa że losy szlachetnych ludzi są probierzem jakości epoki w której 
przyszło im żyć.
Przymierzam znajomych do obecnej epoki i wychodzi że tym szlachetniejszym 
żyje się raczej podle.
Tym ogólnie rzecz biorąc mniej szlachetnym żyje się lepiej. 
Sukces odnoszą ci, którzy potrafią 'się ustawić', którzy potrafią 
bezwstydnie brać pieniądze nie pracując na nie... 
Nie goni za nimi żadna zła fama. Może kilka osób wie z kim ma do czynienia, 
ale to nie przeszkadza 'ustawiaczom' w robieniu kariery.


  Zjawisko występuje w większości firm i zakładów gdzie są zależności 
miedzy szefami i pracownikami, gdzie jest przestrzeń na robienie kariery. 
Ostoją normalności pozostaje drobny biznes, gdy jest się szefem samemu 
sobie i tylko się kombinuje jak tu nie dać się oszukać państwu i nie 
płacić niebotycznych podatków. Prawdopodobnie nie docenia się
roli wolnego, drobnego biznesu w kształtowaniu morale społeczeństwa.





27 maja

  Zasada Macha zawsze mnie fascynowała. Siły bezwładności, codzienne
doświadczenie każdego człowieka, każdego pasażera jakiegokolwiek środka transportu,
i jednocześnie dowód związku naszych ciał z całą resztą Wszechświata.


  W szkole uczą że siła bezwładności jest pozorna. Że nie jest faktyczną siłą, 
że tylko nam się wydaje bo nie ma obiektu który by oddziaływał. 
A tymczasem proste doświadczenie myślowe: wyobraźmy sobie kroplę
wirującą w kompletnie pustym Wszechświecie. Będzie się ona spłaszczać pod wpływem 
sił odśrodkowych czy nie? 
Tak? A skąd wiadomo że ona wiruje i względem czego? A więc nie?


  Już Newton musiał się nad tym zastanawiać.
W końcu załatwił sprawę swoim "bezwzględnym układem odniesienia" związanym z 
gwiazdami, które w owych czasach uważano za nieruchome. 


  W latach 1880-tych Ernst Mach [2] zaproponował, w pewnym sensie, 
fizyczne uzasadnienie dla Newtonowskiego bezwzględnego układu odniesienia. 
Wysunął on hipotezę że siła bezwładności powodowana jest materię Wszechświata, 
a dokładniej że osie wirowania żyroskopów są pociągane 
przez "średni" ruch materii we Wszechświecie.


  Koniec XIX wieku to były osobliwe czasy. 
Artykuły fizyczne w większości były po niemiecku. 
Kwestie które poruszano były tak ważkie że dyskusje toczą się do dzisiaj. 
Zasada Macha to chyba jedyna dziedzina fizyki gdzie we współczesnych
artykułach spotkać można odnośniki do prac z końca XIX wieku.


  A więc dyskusje toczą się do dzisiaj. Swoją propozycje wysunął Einstein [3], 
którego Ogólna Teoria Względności dostarczyła mechanizmu, dzięki któremu hipoteza 
Macha faktycznie może być realizowana przez przyrodę.
Obecne prace pokazują że Mach prawdopodobnie miał dobrą intuicję, 
bowiem zakładając standardowy model kosmologiczny i obliczając w nim 
równanie Einsteina dostaje się zjawisko zwane grawitomagnetyzmem
które odpowiedzialne jest za siły bezwładności. 
Nawet wysyła się satelity (Gravity Probe B) które badają słuszność zasady Macha.


  Granice poznania, granice fizyki, granice języka. 
Bardzo humanistyczna część fizyki.




28 maja

  Chiny - wielki temat dla współczesności.
Wiara Zachodu w moc narodów płynącą z poszanowania praw jednostki
zostaje ponownie zachwiana. Ponownie, bowiem robił to skutecznie Związek
Sowiecki, głosząc i realizując prymat kolektywizmu przed indywidualizmem.
Tym razem budzi się kolejny gigant, Chiny, gdzie oprócz oficjalnej doktryny
komunistycznej istnieje silna tradycja klanowa, gdzie poświęcanie się dla klanu
nie jest niczym niezwykłym od dwu tysięcy lat.


  Ale niezauważalnie, wraz ze wzrostem komercjalizacji wszelkich
przejawów życia, w gruncie rzeczy waga jednostki w Zachodnim świecie
też się zmniejszyła.
Główną rolą jednostki stało się bycie klientem, a rzeczywistych władców 
świata ekonomii, wielkie koncerny przemysłowe, pojedyńczy klient nie interesuje. 
Interesuje ich statystyczne zachowanie tysięcy klientów.
W ten sposób klient staje sie podobny do obywatela państwa komunistycznego, 
który jako jednostka nie liczy się. 
Chiny, stosujące 'komunistyczny kapitalizm',
są osobliwą formą w której nic nie znaczący pojedyńczy obywatel łączy się
z równie nieistotnym pojedyńczym klientem.


  Oczywiście koncepcja ważności kolektywu i nieliczenia 
się z jednostką jest stara jak świat, starsza niż prymat praw 
jednostki nad prawami kolektywu. 
Ale Zachód spędził stulecia wykształcając postawę odębną. 
Począwszy od demokracji Greckich, poprzez rewolucję francuską, 
aż po dzisiejsze demokracje medialne, w których znowuż rządzi 
opinia publiczna (tudzież specjaliści od socjotechniki) 
ze wszystkimi jej niskimi upodobaniami a nie jednostka. 


  Ludzie Zachodu boją się Chin. Niezrozumiała mentalność, przepowiednie
Nostradamusa o wschodnim zagrożeniu, rosnąca potęga militarna i gospodarcza, 
niesamowity rozwój technologiczny, powiedzenie Napoleona o tym że lepiej 
nie budzić uśpionego giganta...
No i Chińska diaspora, trzymająca się razem, wspierająca się, bogata, 
stawiająca na wykształcenie.


  Niektórzy, zwłaszcza Francuzi, zdają się nie dostrzegać chińskiej potęgi. 
Lekceważą ją uważając że chińska produkcja jest efektem głównie inwestycji 
zachodniego kapitału i że jeśli inwestorzy się wycofają to z potęgi Chin 
nic nie zostanie. Czy na pewno?
Jakoś nie zauważają że to Chińczycy są właścicielami wielu firm w Ameryce 
a słynna sieć telefonów vodafone należy do bogacza z Signapuru.


  Czy równowaga zostanie zachwiana? Czy Chiny przewrócą Świat do góry nogami
i staną na jego nowym szczycie? Właściwie obecna sytuacja nie niesie ze sobą nic, 
co nie byłoby już wcześniej znane: klanowość i ubogość społeczeństwa 
sprawiająca że ludzie są zdecydowani na wszystko, pracują ponad siły, 
walczą o przetrwanie i nie pozwalają sobie na zbyt wiele
"życia dla siebie". Terror, niszczenie wolnej myśli. 
Gigantyczne miasta w których są wielkie zarobki, 
gdzie powoli pojawia się Jednostka i dekadencja z tym związana. 
Można wnioskować że Chiny spowolnią i w końcu rozsypią się, 
jak tyle potęg przed nimi.


  Rozmawiałem kiedyś z Tajwańską Chinką, koleżanką Jess.
Dziewczyna urodzona we Włoszech, wykształcona, młoda...
Pytałem która kultura bardziej ją pociąga: chińska czy Zachodnia.
Nie wahała się ani chwili: Zachodnia. Tutaj czuje się swobodnie,
tutaj może dyskutować z innymi ludźmi, tutaj może żyć. To by potwierdzało 
tezę, że tam gdzie ekonomia stoi dobrze i ludziom dobrze się powodzi,
automatycznie przejmują oni model Zachodni, z dominacją praw jednostki. 
Model ten szybko prowadzi do pewnej degeneracji ekonomii polegającej na
braku rąk do pracy. Wymagania ludzi żyjących w dobrobycie co do charakteru
wykonywanej pracy rosną. Potrzeba siły roboczej z uboższych państw.
Potem ekonomia się do tych uboższych państw przenosi i cykl się powtarza.
Czy tak samo będzie z Chinami, Indiami, Światem Arabskim? 
A potem, za 100 lat może z Afryką? Kto wtedy będzie grał rolę państwa ubogiego? 
Czy rozwój technologii wpłynie na zmianę
tego obrazka? A może kultura Chińska wyłamie się z tego modelu, zaskoczy nas...?


  Trzeba mieć nadzieję że Zachód dostrzeże i zrozumie iż dobrobyt należy 
dozować umiarkowanie bo istnieją narody zniszczone dobrobytem i swobodami 
jednostki.
Może pojawi się jakaś nowa koncepcja społeczeństwa?


  A tymczasem znajdujemy się w tej zadziwiającej sytuacji, 
kiedy w większości kupujemy towary wyprodukowane przez ludzi o których 
mentalności nie mamy pojęcia. 
Są oni niemalże jak inny gatunek, rządzący się innymi prawami, 
innymi wartościami. 
Prowadzi to do śmiesznych sytuacji mających swe źródło w niezrozumieniu potrzeb, 
niezrozumieniu estetyki. 
A przecież dotąd większość przedmiotów była produkowana przez rzemieślników 
i robotników z kręgu naszej kultury. 
W tych rzeczach tkwił inny duch.





29 maja
 
  Kiedy czyta się np. "Tekturowy samolot" Stasiuka to nagle jasne się
staje, że nie interesują nas tak naprawdę pieniądze i wyniki światowej gospodarki.
To zabawa kilku panów w drogich garniturach! 
Prawdziwa rzeczywistość to dzień i noc, deszcz i rzeka, światło i góra. 
I facet w kanjpie. Wszystko, czego trwanie i powolną ewolucję liczy się w 
setkach, tysiącach, milionach lat.
"W końcu fundamentem świata nigdy nie były czyny, ale jednynie zwykłe,
najzwyklejsze istnienie" [4].


  Na Okęciu powstaje dodatkowy terminal. Wielkie kafary wbijają 
głęboko w ziemię metalowe słupy, które przebijają delikatne osady 
czwartorzędu i piaski podwarszawskie. 
Głównie piaski. Dziwne to spotkanie nowego, metalowego szpikulca z miękkością 
i rozkładem osadów przed - historycznych. 






30 maja

  Podstawą wszelkiego działania jest chyba beznamiętne i zmęczone
"trzeba to zrobić". Bo w pewnym wieku nie ma się już żadnych złudzeń co do
celowości jakichkolwiek działań. A jednocześnie owo "trzeba to zrobić" jest 
twarde i zdeterminowane. Wiadomo że cokolwiek robimy nie ma głębszego sensu.
Jedynym sposobem nadania znaczenia działaniom jest bycie zdyscyplinowanym i wymagającym.
Zdecydowanym dojść do końca.   

Ostateczna siła która napędza człowieka do działania być może nie ma przyczyny ani celu.
Inaczej mówiąc jest celem samym w sobie. Jest w tym coś spoza ludzkiej kultury,
spoza człowieczeństwa. 

To jest jak interesująca gra. Iść do końca i zobaczyć co tam jest. Na kraniec świata,
albo przepić wszystkie pieniądze, postawić wszystko na jedną kartę... Strata ostateczna.





  Nocna szychta. Nie cierpię nocnych szycht. Wiązka T7 na PS-ie.
Koło 4 nad ranem, wśród szumiących maszyn, nie wiesz już czy śpisz czy
czuwasz. Patrzysz na control room i wzrok jest niepewny. Kontury przedmiotów
zacierają się mimo ostrego światła świetlówek. Niedługo będzie 24 godziny jak nie
spałeś. Nad Moskwą już świt. Modlisz się w duchu żeby glob wirował trochę szybciej.
Żeby obszar bladego porannego światła dotarł już do długości geograficznej Twojego labu.
Ale kiedy dotrze nawet tego nie zauważysz zamknięty w swoim podziemiu. 


  Myślisz o różnych rzeczach które normalnie nie przychodzą ci do głowy.
Oniryczne obrazy w głowie wymykają się spod kontroli dziennego rozumu. 
Pika leniwie licznik radiacji. Sprawdzasz histogramy kontrolne. Wszystko działa.
Pozwalasz chińczykowi który ma z Tobą szychtę robić wszystkie wpisy do 
logbooka, choć nie ufasz jego doświadczeniu. Chwilę zastanawiasz się nad
jego nieokreślonym wiekiem. Nie masz pojęcia czy jest młodszy czy starszy od ciebie.
Pracowicie czyta manual do Geanta 4. Od 3 godzin. Właśnie znowu uruchmiła się jakaś pompa
która przepompowuje wodę niewiadomego pochodzenia. Podłoga drży a hałas wdziera się do środka mózgu. 
Monotonny jak ta noc. Gdy za parę minut pompa się wyłączy, wyda ci się że nie była taka głośna.
I tak będzie do rana. Wszędzie ostrzegawczo migają znaki "uwaga promieniowanie".



  
                






[1] Stanisław Lem, "Summa technologiae", rozdział "Inżynieria językowa"

[2] Ernst Mach, Die Mechanik in Ihrer Entwicklung: Historisch-Kritisch Dargestellt,
Leipzig (1. Auflage 1883, 7., verbesserte und vermehrte Auflage 1912)

[3] A. Einstein, Ann. Physik, 55, 214 (1918)

[4] A. Stasiuk, "Tekturowy samolot"


Copyright Mariusz Sapinski 2001-2005